Ankebut Group International

Bilişim Suçlarıyla Mücadelede Uluslararası İş Birliğinin Gerekliliği

Bilişim suçları ilk ortaya çıktıklarında yalnızca ulus devletin sınırları içerisinde işlenmekteydi; ancak internetin ortaya çıkması ve yaygınlaşmasıyla bu suçlar uluslararası bir boyut kazanmıştır. İnternetin yaygınlaşması ticaret alanında kendi hissettiren küreselleşmeyi daha da hızlandırmış, küreselleşme de internet kullanımını zorunlu hale getirmiş ve böylelikle bir sarmal halinde birbirlerini tetiklemişlerdir. Özetle, konunun uluslararası boyutta önem kazanması küreselleşmenin hızlanması ile birlikte olmuştur; çünkü uluslararası suçluluk, küreselleşme sürecinin bir parçasıdır. Buna bağlı olarak da bilişim suçları uluslararası ceza hukukunun ilgi alanına girmiştir.

Bilişim suçlarının en önemli özelliklerinden birisi bu suçların genellikle sınır aşan bir biçimde işlenmesi ve uluslararası bir boyutun olmasıdır. Bilişim suçları ile mücadelenin hukuk sistemlerini zorlamasına neden olan bir takım faktörler bulunmaktadır. Bilişim suçlarının karşılaştırmalı hukuktaki tanımının yeknesak olmaması ve maddi ceza hukuku bakımından gözlemlenen farklılıkların etkili bir uluslararası iş birliğini engellemesi belirtilen faktörlerin gerçekleşebilmesi için, eylemin hem kendisinden iade talep ederler arasında yer almaktadır. Bir diğeri, biilişim suçları alanında ülkelerin ulusal mevzuatlarında gerekli düzenlemelerin yapılmamasının, “kurtarılmış bölge/sığınak” arayan siber suçlular açısından avantaj sağlamasıdır. Öğretide de belirtildiği gibi, “bilişim suçlarına karşı mücadele ya global olacaktır ya da hiç olmayacaktır, zira anlamsız olacaktır”. Birkaç devlet dahi bu mücadeleye katılmazsa, “jurisdiction shopping” denilen olgu gerçekleşecek ve failler, mevzuatında en az cezayı öngören veya diğer devletlerle adli yardımlaşma antlaşması olmayan devletleri tespit ederek, eylemlerini bu yerlerde sürdürecektir. Özellikle iade antlaşmalarında yer alan “çifte cezalandırılabilirlik” koşulu, başka bir deyişle, iadenin gerçekleşebilmesi için, eylemin hem kendisinden iade talep edilen devlette hem de iadeyi talep eden devlette suç olarak düzenlenmiş olması gerekliliği devletlerin mevzuatları arasındaki uyumu daha da önemli kılmaktadır.

Bununla birlikte örneğin delillerin her an kaybolabilme ihtimali karşısında iş birliği sürecinin hızlı işlemesi şarttır. Özellikle suçun ikiden fazla ülke aracılığıyla işlendiği durumlarda, yeni ve hızlı bir iş birliği yöntemler, gerekmektedir. Belirtilenler ışığında, uluslararası iş birliğinin kaçınılmaz olması nedeniyle, günümüzde bilişim suçlarıyla ilgili uluslararası kuruluşlar ve çalışmalar olduğu gibi, çok ciddi hukuksal düzenlemeler de bulunmaktadır. Nitekim ulusal hukuklarda konuyla ilgili olarak yapılan düzenlemelerin çoğu ya uluslararası düzenlemelerden alınmış ya da bunlara uyumlu hale getirilmiştir. Özellikle Avrupa Siber Suç Sözleşmesinin yürürlüğe girmesinden sonra taraf ülkeler için durum tam bu şekildedir.