Ankebut Group International Bilişimin, Bilgisayarın, Bilişim Suçlarının Tanımı

ANKEBUT GROUP INTERNATIONAL

Bilişim Suçu Tanımı

Bu yazı Ankebut Group International firmasının bilişim konusunda ve bilişim suçu hakkında görüşleri, önerileri ve tavsiyeleridir.

Bilgisayarın, bilişimin, bilişim suçlarının ve ilgili kavramların tanımı ve tarihçesi;

Günümüzde özellikle elektronik alanında geliştirilen teknolojiler ile yeni buluşların elde edilmesi sonucunda bu buluşlarla ilgili diğer pek çok sorunun yanında bunlara nasıl bir ad verileceği ve bunların nasıl tanımlanacağı sorunları da ortaya çıkmaktadır. Ayrıca bir buluş yanında pek çok yeni buluşu ve kavramı birlikte getirmekte, bunların birbiriyle uyumlu olması gerekliliği bu tanımlama ve kavramı açıklama uğraşını daha da zorlaştırmaktadır. Bilgisayarda olduğu gibi, bir buluşun hem gündelik yaşamı bu kadar girmiş olması hem de hukuksal düzenlemelere konu olması tanım ve kavramların içeriğinin doğru olarak doldurulmasını daha da önemli hale getirmektedir.

Dil düşünmenin aracı, bilim dili ise kavramlaştırmanın aracıdır. Kavramlaştırmanın bilimsel çözümleme ve ilerleme yönünde iyi bir dayanak olması gerekir. Bu durumda, bilimsel olmak iddiasında olan bir çalışmada, kullanılan her kavram için açık bir tanım belirleme ve bu kavramın anlamını tam olarak sınırlama zorunluluğu vardır.

Bilimsel bir tez olma iddiasında olan bu çalışmaların konularında, özellikle bir ceza hukuku disiplinini konu edinmiş ve ceza hukukundaki suçta ve cezada kanunilik ve belirlilik ilkesine uygunluk açısından olmazsa olmaz bir önemde olmasından dolayı, çalışma konumuzun alındığını, sınırlarını ve araçlarını oluşturan “Bilgisayar, bilgileri otomatik işleme tabi tutan sistem, bilişim, veri, internet siteleri ve sosyal medya yönetimi” gibi kavramlar belirli bir sistem dahilinde ve birbirleriyle ilişkilendirilerek açıklanmaya çalışılacaktır.

  • Bilişim Suçu Terimi

    Bilgisayarın bulunuşundan beri bu makineler “sayısal makine“, “ matematiksel makine“, “otomatik makine“, “ otomatik sayısal makine“, “ elektronik sayısal intergratör ve hesap makinesi“, “ hassas değerli otomatik hesap makinesi“, “otomatik olarak kontrol edilen sıralı hesap makinesi”, “bilimsel hesap makinesi”, “hesap otomatı” gibi terimlerle adlandırılmışlardır. Ankebut Group International ekibinin bu konu hakkında sayısız araştırması ve projesi yer almaktadır.

Bilgisayarı icat eden Amerikalılar tarafından bu makineye verilen ad İngilizce computer sözcüğüdür. Computer sözcüğü de “hesaplayarak sonuca ulaşma, sayma, toplamak, hesaplama, hesap etme” anlamlarına gelen to compute sözcüğünden türetilmiştir. Ancak bu sözcük, bilgisayarı fonksiyonları açısından açıklamaya yetmemekte, bu geniş kapsamlı ve çeşitli fonksiyonları yerine getiren makineyi basit bir hesap makinesi gibi nitelendirmektedir.

Computer sözcüğünün asıl kaynağı Latince’deki computator sözcüğü olduğu için günümüzde Latince’den türeyen batı dillerinin hemen tamamında bu sözcükten türeyen ve ona benzeyen terimler kullanılmaktadır. Almanya’da son yıllarda computer sözcüğü olduğu gibi kullanılır olmuştur, aynı yöntemi İtalya ve Hollanda da benimsemiştir. İspanya ve Latin Amerika ülkelerinde computadór sözcüğü, Portekiz ve Brezilya da ise computador kullanılmaktadır. Bu sözcük Polonya’da komputerów halindeyken, İsrail’de kumputer şekline dönüşmüştür. Kullanılan bu terimlerin ortaya çıktığı ilk günden beri web kelimesi dikkati çekmeyi başarmıştır.

Uluslararası bir örgüt olan ISO (International Organization for Standardization) tarafından 1974 yılında yapılan konferansta diğer terimlerin bırakılarak computer sözcüğünün bilgisayarın tek adı olarak kullanılması tavsiye edilmiştir.

Günümüzde, uluslararası alanda İngilizce’nin yaygınlığı ve uluslararası örgüt ve sözleşmelerde sürekli olarak computer sözcüğünün kullanılması nedeniyle artık bu terim yerleşmiştir.

Ülkemize 1970’li yıllarda bilgisayarın girmesi ve bilimsel alan ile iş yaşamında kullanılmaya başlanması ile birlikte yabancı dillerin etkisinde kalınarak ilk başlarda “ordinatör”, “kompütür”, “elektronik beyin” gibi sözcükler bu makineyi tanımlamak için kullanılmıştır. Günümüzde ise bilgisayar nasıl çalışır sözcüğü üzerinde tam bir anlaşma sağlanmış ve bu sözcük kullanımındaki yerini almıştır. Bilgisayar sözcüğünün yabancı bir dilden devşirme olmayıp öz Türkçe bir sözcük olmasının yanında, İngilizce computer sözcüğünden farklı olarak yalnızca hesaplayıcı anlamına gelen dar bir nitelendirmeden öte bu makinenin gerçek anlamını yakın ve kavramı doldurur biçimde, makinenin gerçek yapılma amacı olan bilgi işlemek kökünden türetilerek “bilgi saymak, bilgi vermek” anlamlarına gelmesi bu sözcüğün dilimiz açısından yerinde bir seçim olduğunu göstermektedir. Bu nedenle yabancı ülkelerde terim konusunda yaşanan yukarıda aktarılan sorunlar ülkemizde yaşamamıştır.

Bu çalışmada da genel kullanımdan sapılmayarak, ülkemizde yerleşik bir şekilde kullanılmakta olan ve yerinde olduğu düşünülen “bilgisayar nasıl çalışır” terimi kullanılmıştır.

  • Bilgisayar Nasıl Çalışır Tanım

Bilgisayar terimi konusunda yaşanan sıkıntılar bilgisayar kavramının açıklanmasında da yaşanmış ve bir çok bilgisayar nasıl çalışır tanımı yapılmıştır. Bilimin hızlı ilerlemesi ve bunun ileri teknoloji ürünleri olarak insan yaşamına yansıması sonucunda sürekli gördüğümüz ve alıştığımız şekilde “monitör, kasa, klavye ve fare gibi donanım unsurlarından“ oluşmayan ancak özellikleri nedeniyle içlerinde bilgisayarın bir kısım özelliklerini barındıran ya da bilgisayarların yaptığı bir kısım işleri yapan makineler üretilmiş ve kullanılmaya başlanmıştır. Nitekim kişisel bilgisayarların ilk ortaya çıktığı dönemlerde ve sonrasında klasik bir kişisel bilgisayarın donanımları olan bu unsurlar dizüstü bilgisayarların (laptop) ortaya çıkması ve bunların yaygınlaşmasıyla, kişisel bilgisayarın klasik donanımları olma özelliğini yitirmişlerdir. Ayrıca günümüzde tablet denilen ve yalnızca dokunma ile çalışan yeni nesil bir kişisel bilgisayar türü de çıkmış ve yaygınlaşmıştır. Android işletim sistemine sahip yeni nesil cep telefonları, genel kullanım açısından şimdilik bu konudaki en uç noktadadır. Yakın bir gelecekte bilgisayarların form değiştireceği, yalnızca dokunmatik ya da sesle kullanılabilir olacağı öngörülmekte hatta kıvrılabilir ve katlanıp cebe konulabilir formu da yapılması konusunda da çalışmalar yapılmaktadır. Bu yüzden bilgisayarların ne olduğunu tanımlamak zorlaştığı gibi bu tanımı yapmak gerekliliği de aynı oranda artmaktadır. Çünkü söz konusu bu araçların hemen tamamıyla bilişim suçları işlenebilmekte ve bu suç tiplerini düzenleyen ceza hukuku normlarında genellikle kapsayıcı nitelikte genel kavramlara yer verildiği gibi herhangi bir suçun oluşup oluşmadığının tipe uygunluk açısından değerlendirilmesinde bu tanımın çok açık ve net olarak bilinmesi gerekmektedir.

Bilgisayar genellikle iki ayrı yöntem izlenerek tanımlanmıştır. Bunlardan ilki bilgisayarın yaptığı işlere ve fonksiyonlara göre tanımlanmasıdır. İkincisi ise bilgisayarın fiziksel özellikleri ile birlikte yaptığı işlerde fonksiyonlarının bir arada düşünülmesi ile yapılan karma tanımdır.

Bilgisayarın Çalışma Sistemi

Bu tanım bilgisayarın ve internetin yalnızca web yazılım denilen kısımları göz önüne alınarak yapılmaktadır. Buna göre bilgisayar nasıl çalışır; “yeterince kavramsallaştırılmış ve iyi tanımlanabilmiş her türlü problem üzerinde çalışabilen bir aygıttır. Bilgisayarı elektronik hesap makineleri ile programlanabilir aygıtlardan ayıran özelliği bilgisayarın bilişim özelliğine sahip olması yani bilgisayarın genel amaçlı kullanılabilmesidir”. Bazı farklılıklar içerse de aynı görüşten hareketle benzer tanımlar öğretide de yapılmıştır.

Bilgisayarı oluşturan ana parçalar, bilgisayar elle tutulan ve gözle görülen fiziki parçalar olan somut unsurların yanı sıra bunun tam tersi olarak sadece sayısal şifre değerden oluşan veri işleme olayının gerçekleşebilmesi için gerekli yatırımlar olan soyut unsurların bütün halinde bir araya gelmesinden oluşmaktadır. Bunlardan somut unsurlara donanım soyut unsurları ise web yazılım denilmektedir. Burnumun içine donanımın içinde verilen bir programı yönergelerini sırayla gerçekleştirmeyi sağlayan ve bunu kontrol eden ana işlemci araya da son sonuçları saklamaya ve gerektiğinde geri çağırmaya yarayan salt okunur bellek, rastgele erişilebilen bellek ve çevre giriş çıkış birimleri girmektedir. Yazılım olarak ise makineye önceden verilmiş simgesel betimlemeler üzerinde otomatik olarak istenen dönüşümleri gerçekleştiren ve gerekli tüm aktarım işlemlerini yapan işletim yazılımı ve uygulama web yazılımı bulunmaktadır. Merkezi işlem birimi ya da kısaca mikro işlemci olarak, ana işlemci diyede çevrilen ana işlemci bilgisayarın tüm devrelerinin bağlı olduğu ana kartın üzerinde yer alan bir tümleşik devredir. Bilgisayardaki bütün birimler ana işlemcinin komutuyla işlem yaparlar. Ana işlemci bir bakıma bilgisayarın beynidir. Tüm işlemleri belli bir düzen içinde yaptırır ve denetler bu sayede bilgisayar çalışır ve anlamlı sonuçlar üretir. Bu birim gerçek komuta işlenen bir denetim birimi komut birimin doğrudan bağlandığı yazmaç adı verilen bellek birimleri matematik hesaplamaların yapılmasında rol oynayan matematiksel yardımcı işlemci komutları sıraya sokarak komut birime gönderen komut besleme birimi sık kullanılan tutulduğu dahili ön bellek ve dış dünya ile bağlantısını sağlayan adres yolu ile veri yolu denetçilerinden oluşur.

Buradaki veriler bilgisayarın yapılması aşamasında üretici tarafından yerleştirilir bu veriler salt okunur özellikte oldukları için silmeleri yada değiştirmeleri yada güç kesintisinden dolayı zarara uğramaları mümkün değildir. Bu bilgisayarın ilk açılışı sırasında işletim yazılımının yüklenip çalışmaya başlamasından önce gerekli komutları verip bilgisayarı çalıştıran ve işletim yazılımının yüklenmesini sağlayan web yazılım bu belleğe yüklü olarak bulunur.

Rasgele erişilebilen bellek bilgisayara girilen verilerin üzerine yazıldığı ve saklandığı üzerindeki verilerin silinebildiği yada değiştirebildiği, bilgisayarın üzerinde işlem yaptığı bellidir.

Çevre giriş çıkış birimleri bilgisayar nasıl çalışır sorusuna cevap vermiştir ve veri girişinin yapıldığı klavye fare USB kart DVD-ROM sürücü tarayıcı kamera gibi giriş birimleri ile yazıcı ekran gibi çıkış birimlerinden oluşmaktadır. Bu birimler sayesinde bilgisayar kullanıcı ile iletişim kurmaktadır. Bu birimler teknolojinin ilerlemesiyle birlikte fazlalaşmakta hatta farklılaşmaktadır. Örneğin tablet bilgisayarlarda fare ya da klavye bulunmamakta her şey bilgisayarın ekranına dokunularak yapılmaktadır. Bunun dışında gelişen teknoloji ile birlikte artık disket ve disket sürücü hiç kullanılmamakta masaüstü bilgisayarların kullanımı azaldığı için bilgisayar kasalarına da gittikçe daha rastlanılmaktadır.

İşletim yazılımı bilgisayarla yapılması istenilen İşlemler ya da çözülmesi beklenebilen problemler çok karmaşık bir durumda olsalar dahi bilgisayarlar tarafından dört temel aritmetik işlem ve mantıksal karşılaştırma yöntemleri kullanılarak sonuca barınmaktadır. Bu nedenle bilgisayarın bir işlemi yapabilmesi ancak yapılması istenilen bu işleme ilişkin tanım ve çözüm yollarının basite indirgenmiş ve makine diline çevrilmiş halde bilgisayarın belleğinde bir yazılım biçimde bulundurulması ile mümkün olur. Bilgisayar ancak belleğin uygun yazılımlar yüklendiğinde ve uygun veriler girildiğinde kullanıcılar için elverişli ve istenilen sonuçları verebilir. Yazılım verileri işlemek ve bunlardan sonuç elde etmek amacıyla bir işi bilgisayara yaptırabilmek için oluşturulan algoritma şeklinde bir düzen ve mantık silsilesi halinde yazılan ve bilgisayara yapılması istenilen işlemlerden önce yüklenen bir dizi komuttur. Yazılımları yapıtaşı ise algoritmadır. Algoritma en geniş anlamıyla verilerden hareketle istenen sonucun nasıl alınacağını gösteren bir uygulama metodudur. Algoritma aynen bir yemek tarifi gibidir. Bir yazılımın işletilmesi sırasında hangi adımda ne gibi işlemler yapılacağını gösterir. Bu adımlarda giriş veya çıkış bilgileri dört temel aritmetik işlemler hangi yada hangilerinin kullanılacağı aktarma ve test gibi işlemler ve bunların hangi sıra düzen içinde yapılacağı yer almalıdır. Belli bir sayıda ilerleyen işlemlerden sonra algoritma mutlaka son bulmalıdır. Algoritma nedir sorusu sorulurken ve yapılırken kullanılan işlem basamaklarını içeren cümlelerin anlaşılması kolay yalın ve benzer konular için de geçerli olması gerekmektedir. İşte bu algoritmaların belirli bir düzen ve mantık sırası içerisinde dizilişinden yazılımlar meydana gelmektedir.

Bilgileri Otomatik İşleme Tabi Tutan Bilgisayar

Bu terim’in uygun ve yerinde olduğu, yasa koyucu tarafından iyi bir seçim yapıldığı görünüşünü savunanlara göre; bilgisayarın bir geniş anlamı bir de dar anlamı bulunmaktadır. Geniş anlamda bilgisayar tek başına bir makineden farklı olarak birçok bilgisayar ve diğer yardımcı araçların bütününden meydana gelen bir sistemdir. Dar anlamda bilgisayar ise bunun karşıtı olarak tek bir makinedir. Bu görüşten hareket edenler yalnızca bilgisayar nasıl çalışır teriminin kullanılmasının geniş anlamda ki bilgisayarı kapsamayacağı, bu nedenle de geniş anlamda ki bilgisayar sistemine yada bunu oluşturan parçalardan birine karşı işlenebilecek bir suçun yaptırımsız kalacağını belirtmektedirler. Bu Terim’in kullanılmasıyla ceza kurallarının uygulama alanının geniş tutulduğunu ve suç teşkil eden eylemlerin yaptırımsız kalmayacağını savunmaktadırlar. Ayrıca bu terimle sürekli gelişen bir bilim ve teknoloji sayesinde bulunan yeni bilişim firmaları ve araçlarının da düzenleme kapsamı içerisinde değerlendirilebileceğini ifade etmektedirler.

Bilgisayar Nasıl Çalışır ?

Bilgisayarla ilgili olarak buraya kadar yapılan açıklamaların hemen tamam mı” sayısal bilgisayarları” aittir; çünkü günümüzde kullanımındaki hız, kolaylık, veri depolayabilme gücü ve ekonomik açıdan üretim maliyeti ve satın alma gücüne uygunluğu nedeniyle bu tür bilgisayarlar üretilmekte ve kullanılmaktadır. Ancak bunların dışında artık kullanımdan tamamen kalkmış olmakla birlikte farklı türde bilgisayarlarda bulunmaktadır.

Bu konuda öncelikle çalışma şekillerine ve yapılarına göre olmak üzere ikili bir ayrım yapılmaktadır. Yapılarına göre bilgisayarlar, ”boyu bilgisayarla”, “küçük ve orta boy bilgisayarlar ”ve “kişisel bilgisayarlar” olmak üzere üçe ayrılmaktadırlar. Çalışma şekillerine göre bilgisayarlar ise; ”analog bilgisayarlar”, “dijital bilgisayarlar” ve” hibrit bilgisayarlar” olmak üzere yine üçlü bir ayrıma tabi tutulmaktadırlar.

  • Ayırt edici öğeler ve bağdaştırıcı tanım

Yukarıda anılan ögeler bilgisayarı tanımlamaya ve benzer makinelerden ayırt etmeye yetmemektedir. Babbage’ın çözümleyici makinesi ve ikinci dünya savaşının ünlü Harvard Mark I ve ENIAC gibi makineleri bu ögeleri içermekle beraber aslında bugün anladığımız anlamda birer bilgisayar değillerdir. Bu durumda benzer makinelerden bilgisayarı ayırt edebilmek için ayırt edici öge ya da ögeleri gereksinim vardır.

Bilgisayarın ayırt edici bir öğesi olarak bilgisayarın işletim yazılımı ya da uygulama yazılımlarının silinip üzerlerine yeni yazılımla gittiğini bilmesi yada kullanıcının ihtiyaçlarına göre yüklü bulunan yazılımların yanına yeni yazılımların eklenebilmesi gösterilmektedir. Bu özellik bilgisayardan ayırt edilmesi gereken diğer elektronik makinelerden (örneğin: hesap makinesi, araç yol bilgisayarı vb.) bulunmamaktadır.

Web Yazılımı

web yazılımı ise yukarıdaki bölümde tanımı yapılan ve kullanım alanını belirten yazılım türünün işleyişte tamamen benzeri olan bir yazılım türüdür. Bunların arasında hacimleri dışındaki belirleyici olan fark özgülendikleri konulardır. Yukarıda denildiği gibi “işletim yazılımları” genel olarak bilgisayarın işlemesini sağlamak için çalışırken; “uygulama yazılımı” kullanıcının belli bir işi yapabilmesi ve kendisi için faydalı sonuçlar elde edebilmesi için kullanılan web yazılım türüdür. Bu yazılımların olmaması halinde kullanıcılar ya kendileri yapmak istedikleri işle ilgili bir yazılım üretmek ya da bu işte uzmanlaşmış kişilere her seferinde bu işi yaptırmak zorunda kalacaklardır. Eskiden özellikle uzmanlık alanlarıyla, askeri alanlarla ya da ticari alanlarla ilgili uygulama yazılımları sıklıkla bilişim suçlarına konu olmakta iken, bugün artık hemen her yazılım bilişim suçlarına konu olduğu gibi, çeşitli bilişim suçlarını işlemek için de çok sayıda farklı yazılımlar oluşturulmaktadır.

Adana ,Adıyaman, Afyon, Ağrı, Amasya, Ankara, Antalya, Artvin, Aydın, Balıkesir, Bilecik, Bingöl, Bitlis, Bolu, Burdur, Bursa, Çanakkale, Çankırı, Çorum, Denizli, Diyarbakır, Edirne, Elazığ, Erzincan, Erzurum, Eskişehir, Gaziantep, Giresun, Gümüşhane, Hakkari, Hatay, Isparta, İ Mersin, İstanbul, İzmir, Kars, Kastamonu, Kayseri, Kırklareli, Kırşehir, Kocaeli, Konya, Kütahya, Malatya, Manisa, Kahraman Maraş, Mardin, Muğla, Muş, Nevşehir, Niğde, Ordu, Rize, Sakarya, Samsun, Siirt, Sinop, Sivas, Tekirdağ, Tokat, Trabzon, Tunceli, Şanlıurfa, Uşak, Van, Yozgat, Zonguldak, Aksaray, Bayburt, Karaman, Kırıkkale, Batman, Şırnak, Bartın, Ardahan, Iğdır, Yalova, Karabük, Kilis, Osmaniye, Düzce.

Adana Merkez, Çukurova, Karaisalı, Sarıçam, Seyhan, Yüreğir Aladağ, Ceyhan, Feke, İmamoğlu, Karataş, Kozan, Pozantı, Saimbeyli, Tufanbeyli, Yumurtalık, Adıyaman Merkez, Besni, Çelikhan, Gerger, Gölbaşı, Kahta, Samsat, Sincik, Tut, Afyon Merkez, Başmakçı, Bayat, Bolvadin, Çay, Çobanlar, Dazkırı, Dinar, Emirdağ, Evciler, Hocalar, İhsaniye, İscehisar, Kızılören, Sandıklı, Sinanpaşa (Sincanlı), Sultandağı, Şuhut, Ağrı merkez, Diyadin, Doğubayazıt, Eleşkirt, Hamur, Patnos, Taşlıçay, Tutak, Amasya merkez, Göynücek, Gümüşhacıköy, Hamamözü, Merzifon, Suluova, Taşova, Ankara Merkez, Akyurt, Altındağ, Ayaş, Balâ, Çankaya, Çubuk, Elmadağ, Etimesgut, Gölbaşı, Kalecik, Kahraman Kazan, Keçiören, Mamak, Pursaklar, Sincan, Yenimahalle, Beypazarı, Çamlıdere, Evren, Güdül, Haymana, Kızılcahamam, Nallıhan, Polatlı, Şereflikoçhisar, Antalya Merkez, Aksu, Döşemealtı, Kepez, Konyaaltı, Muratpaşa, Akseki, Alanya, Demre, Elmalı, Finike, Gazipaşa, Gündoğmuş, İbradı, Kaş, Kemer, Korkuteli, Kumluca, Manavgat, Serik, Artvin Merkez, Ardanuç, Arhavi, Borçka, Hopa, Murgul, Şavşat, Yusufeli, Aydın merkez, Bozdoğan, Buharkent, Çine, Germencik, İncirliova, Karacasu, Karpuzlu, Koçarlı, Köşk, Kuyucak, Kuşadası, Nazilli, Söke, Sultanhisar, Yenihisar (Didim), Yenipazar, Balıkesir Merkez, Ayvalık, Balya, Bandırma, Bigadiç, Burhaniye, Dursunbey, Edremit, Erdek, Gömeç, Gönen, Havran, İvrindi, Kepsut, Manyas, Marmara, Savaştepe, Sındırgı, Susurluk, Balıkesir Merkez, Bozüyük, Gölpazarı, İnhisar, Osmaneli, Pazaryeri, Söğüt, Yenipazar, Bingöl merkez, Adaklı, Genç, Karlıova, Kiğı, Solhan, Yayladere, Yedisu, Bitlis merkez, Adilcevaz, Ahlat, Güroymak, Hizan, Mutki, Tatvan, Bolu merkez, Dörtdivan,  Gerede, Göynük, Kıbrıscık, Mengen, Mudurnu, Seben, Yeniçağa, Burdur merkez, Ağlasun, Altınyayla, Bucak, Çavdır, Çeltikçi, Gölhisar, Karamanlı, Kemer, Tefenni, Yeşilova, Bursa merkez, Osmangazi, Nilüfer, Büyükorhan, Yıldırım, Gemlik, Gürsu, Harmancık, İnegöl, İznik, Karacabey, Keles, Kestel, Mudanya, Mustafakemalpaşa, Orhaneli, Orhangazi, Yenişehir, Çanakkale merkez, Ayvacık, Bayramiç, Biga, Bozcaada, Çan, Eceabat, Ezine, Gelibolu, Gökçeada, Lapseki, Yenice, Çankırı merkez, Atkaracalar, Bayramören, Çerkeş, Eldivan, Ilgaz, Kızılırmak, Korgun, Kurşunlu, Orta, Şabanözü, Yapraklı, Çorum merkez, Alaca, Bayat, Boğazkale, Dodurga, İskilip, Kargı, Laçin, Mecitözü, Oğuzlar, Ortaköy, Osmancık, Sungurlu, Uğurludağ, Denizli merkez, Acıpayam, Akköy, Babadağ, Baklan, Bekilli, Beyağaç, Bozkurt, Buldan, Çal, Çameli, Çardak, Çivril, Güney, Honaz, Kale, Sarayköy, Serinhisar, Tavas, Diyarbakır merkez, Bağlar, Sur, Kayapınar, Yenişehir, Bismil, Çermik, Çınar, Çüngüş, Dicle, Eğil, Ergani, Hani, Hazro, Kocaköy, Kulp, Lice, Silvan, Edirne merkez, Enez, Havsa, İpsala, Keşan, Lalapaşa, Meriç, Süloğlu, Uzunköprü, Elazığ merkez, Ağın, Alacakaya, Arıcak, Baskil, Karakoçan, Keban, Kovancılar, Maden, Palu, Sivrice, Erzincan merkez, Çayırlı, İliç, Kemah, Kemaliye, Otlukbeli, Refahiye, Tercan, Üzümlü, Erzurum merkez, Aziziye, Palandöken, Yakutiye, Aşkale, Çat, Hınıs, Horasan, İspir, Karaçoban, Karayazı, Köprüköy, Narman, Oltu, Olur, Pasinler, Pazaryolu, Şenkaya, Tekman, Tortum, Uzundere, Eskişehir merkez, Alpu, Beylikova, Çifteler, Günyüzü, Han, İnönü, Mahmudiye, Mihalgazi, Mihalıçcık, Odunpazarı, Sarıcakaya, Seyitgazi, Sivrihisar, Tepebaşı, Gaziantep merkez, Oğuzeli, Şahinbey, Şehitkâmil, Araban, İslahiye, Karkamış, Nizip, Nurdağı, Yavuzeli, Giresun merkez, Alucra, Bulancak, Çamoluk, Çanakçı, Dereli, Doğankent, Espiye, Eynesil, Görele, Güce, Keşap, Piraziz, Şebinkarahisar, Tirebolu, Yağlıdere, Gümüşhane merkez, Kelkit, Köse, Kürtün, Şiran, Torul, Hakkari merkez, Çukurca, Şemdinli, Yüksekova, Hatay merkez, Altınözü, Antakya, Belen, Dörtyol, Erzin, Hassa, İskenderun, Kırıkhan, Kumlu, Reyhanlı, Samandağ, Yayladağı, Isparta merkez, Aksu, Atabey, Eğirdir, Gelendost, Gönen, Keçiborlu, Senirkent, Sütçüler, Şarkikaraağaç, Uluborlu, Yalvaç, Yenişarbademli, Mersin merkez, içel merkez, Akdeniz, Mezitli, Toroslar, Yenişehir, Anamur, Aydıncık, Bozyazı, Çamlıyayla, Erdemli, Gülnar, Mut, Silifke, Tarsus, İstanbul merkez, Adalar, Arnavutköy, Ataşehir, Avcılar, Bağcılar, Bahçelievler, Bakırköy, Başakşehir, Bayrampaşa, Beşiktaş, Beylikdüzü, Beyoğlu, Büyükçekmece, Beykoz, Çatalca, Çekmeköy, Esenler, Esenyurt, Eyüp, Fatih, Gaziosmanpaşa, Güngören, Kadıköy, Kağıthane, Kartal, Küçükçekmece, Maltepe, Pendik, Sancaktepe, Sarıyer, Silivri, Sultanbeyli, Sultangazi, Şile, Şişli, Tuzla, Ümraniye, Üsküdar, Zeytinburnu, İzmir merkez, Aliağa, Balçova, Bayındır, Bayraklı, Bornova, Buca, Şirinyer, Çiğli, Foça, Gaziemir, Güzelbahçe, Karabağlar, Karşıyaka, Kemalpaşa, Konak, Menderes, Menemen, Narlıdere, Seferihisar, Selçuk, Torbalı, Urla, Bergama, Beydağ, Çeşme, Dikili, Karaburun, Kınık, Kiraz, Ödemiş, Tire, Kars merkez, Akyaka, Arpaçay, Digor, Kağızman, Sarıkamış, Selim, Susuz, Kastamonu merkez, Abana, Ağlı, Araç, Azdavay, Bozkurt, Cide, Çatalzeytin, Daday, Devrekani, Doğanyurt, Hanönü, İhsangazi, İnebolu, Küre, Pınarbaşı, Seydiler, Şenpazar, Taşköprü, Tosya, Kayseri merkez, Hacılar, İncesu, Kocasinan, Melikgazi, Talas, Akkışla, Bünyan, Develi, Felahiye, Özvatan, Pınarbaşı, Sarıoğlan, Sarız, Tomarza, Yahyalı, Yeşilhisar, Kırklareli merkez, Babaeski, Demirköy, Kofçaz, Lüleburgaz, Pehlivanköy, Pınarhisar, Vize, Kırşehir merkez, Akçakent, Akpınar, Boztepe, Çiçekdağı, Kaman, Mucur, Kocaeli merkez, Başiskele, Çayırova, Darıca, Derince, Dilovası, Gebze, İzmit, Körfez, Gölcük, Kandıra, Karamürsel, Kartepe, Konya merkez, Karatay, Meram, Selçuklu, Ahırlı, Akören, Akşehir, Altınekin, Beyşehir, Bozkır, Cihanbeyli, Çeltik, Çumra, Derbent, Derebucak, Doğanhisar, Emirgazi, Ereğli, Güneysınır, Hadim, Halkapınar, Hüyük, Ilgın, Kadınhanı, Karapınar, Kulu, Sarayönü, Seydişehir, Taşkent, Tuzlukçu, Yalıhüyük, Yunak, Kütahya merkez, Altıntaş, Aslanapa, Çavdarhisar, Domaniç, Dumlupınar, Emet, Gediz, Hisarcık, Pazarlar, Simav, Şaphane, Tavşanlı, Malatya merkez, Akçadağ, Arapgir, Arguvan, Battalgazi, Darende, Doğanşehir, Doğanyol, Hekimhan, Kale, Kuluncak, Pütürge, Yazıhan, Yeşilyurt, Manisa merkez, Ahmetli, Akhisar, Alaşehir, Demirci, Gölmarmara, Gördes, Kırkağaç, Köprübaşı, Kula, Salihli, Sarıgöl, Saruhanlı, Selendi, Soma, Turgutlu, Kahramanmaraş merkez, Afşin, Andırın, Çağlayancerit, Ekinözü, Elbistan, Göksun, Nurhak, Pazarcık, Türkoğlu, Mardin merkez, Dargeçit, Derik, Kızıltepe, Mazıdağı, Midyat, Nusaybin, Ömerli, Savur, Yeşilli, Muğla merkez, Bodrum, Dalaman, Datça, Fethiye, Kavaklıdere, Köyceğiz, Marmaris, Milas, Ortaca, Ula, Yatağan, Muş merkez, Bulanık, Hasköy, Korkut, Malazgirt, Varto, Nevşehir merkez, Acıgöl, Avanos, Derinkuyu, Gülşehir, Hacıbektaş, Kozaklı, Ürgüp, Niğde merkez, Altunhisar, Bor, Çamardı, Çiftlik, Ulukışla, Ordu merkez, Akkuş, Aybastı, Çamaş, Çatalpınar, Çaybaşı, Fatsa, Gölköy, Gülyalı, Gürgentepe, İkizce, Kabadüz, Kabataş, Korgan, Kumru, Mesudiye, Perşembe, Ulubey, Ünye, Rize merkez, Ardeşen, Çamlıhemşin, Çayeli, Derepazarı, Fındıklı, Güneysu, Hemşin, İkizdere, İyidere, Kalkandere, Pazar, Sakarya merkez, Adapazarı, Akyazı, Arifiye, Erenler, Ferizli, Hendek, Karapürçek, Sapanca, Serdivan, Söğütlü, Geyve, Karasu, Kaynarca, Kocaali, Pamukova, Taraklı, Samsun merkez, Atakum, Canik, İlkadım, Tekkeköy, Alaçam, Asarcık, Ayvacık, Bafra, Çarşamba, Havza, Kavak, Ladik, Ondokuzmayıs, Salıpazarı, Terme, Vezirköprü, Yakakent, Siirt merkez, Aydınlar, Baykan, Eruh, Kurtalan, Pervari, Şirvan, Sinop merkez, Ayancık, Boyabat, Dikmen, Durağan, Erfelek, Gerze, Saraydüzü, Türkeli, Sivas merkez, Akıncılar, Altınyayla, Divriği, Doğanşar, Gemerek, Gölova, Gürün, Hafik, İmranlı, Kangal, Koyulhisar, Suşehri, Şarkışla, Ulaş, Yıldızeli, Zara, Tekirdağ merkez, Çerkezköy, Çorlu, Hayrabolu, Malkara, Marmara Ereğlisi, Muratlı, Saray, Şarköy, Tokat merkez, Almus, Artova, Başçiftlik, Erbaa, Niksar, Pazar, Reşadiye, Sulusaray, Turhal, Yeşilyurt, Zile, Trabzon merkez, Akçaabat, Araklı, Arsin, Beşikdüzü (Şarli), Çarşıbaşı (İskefiye), Çaykara (Kadahor), Dernekpazarı, Düzköy, Hayrat, Köprübaşı (Goneşara), Maçka, Of, Sürmene, Şalpazarı (Ağasar), Tonya, Vakfıkebir (Fol), Yomra, Tunceli merkez, Çemişgezek, Hozat, Mazgirt, Nazımiye, Ovacık, Pertek, Pülümür, Şanlıurfa merkez, Akçakale, Birecik, Bozova, Ceylanpınar, Halfeti, Harran, Hilvan, Siverek, Suruç, Viranşehir, Uşak merkez, Banaz, Eşme, Karahallı, Sivaslı, Ulubey, Van merkez, Bahçesaray, Başkale, Çaldıran, Çatak, Edremit, Erciş, Gevaş, Gürpınar, Muradiye, Özalp, Saray, Yozgat merkez, Akdağmadeni, Aydıncık, Boğazlıyan, Çandır, Çayıralan, Çekerek, Kadışehri, Saraykent, Sarıkaya, Sorgun, Şefaatli, Yenifakılı, Yerköy, Zonguldak merkez, Alaplı, Çaycuma, Devrek, Gökçebey, Karadeniz Ereğli, Aksaray merkez, Ağaçören, Eskil, Gülağaç, Güzelyurt, Ortaköy, Sarıyahşi, Bayburt merkez, Aydıntepe, Demirözü, Karaman merkez, Ayrancı, Başyayla, Ermenek, Kazımkarabekir, Sarıveliler, Kırıkkale merkez, Bahşılı, Balışeyh, Çelebi, Delice, Karakeçili, Keskin, Sulakyurt, Yahşihan, Batman merkez, Beşiri, Gercüş, Hasankeyf, Kozluk, Sason, Şırnak merkez, Beytüşşebap, Cizre, Güçlükonak, İdil, Silopi, Uludere, Bartın merkez, Amasra, Kurucaşile, Ulus, Ardahan merkez, Çıldır, Damal, Göle, Hanak, Posof, Iğdır merkez, Aralık, Karakoyunlu, Tuzluca, Yalova merkez, Altınova, Armutlu, Çınarcık, Çiftlikköy, Termal, Karabük merkez, Eflani, Eskipazar, Ovacık, Safranbolu, Yenice, Karabük merkez, Eflani, Eskipazar, Ovacık, Safranbolu, Yenice, Kilis merkez, Elbeyli, Musabeyli, Polateli, Osmaniye merkez, Bahçe, Düziçi, Hasanbeyli, Kadirli, Sumbas, Toprakkale, Düzce merkez, Akçakoca, Cumayeri, Çilimli, Gölyaka, Gümüşova, Kaynaşlı, Yığılca